Το «εναρκτήριο λάκτισμα» λειτουργίας της Επώνυμης Έδρας Ποντιακών Σπουδών στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ, δόθηκε χθες, Τετάρτη 31 Μαΐου το απόγευμα, στην κατάμεστη Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ. Η Έδρα θα λειτουργήσει με την υποστήριξη του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος «Ιβάν Σαββίδης».

Οι βασικοί στόχοι της Επώνυμης Έδρας Ποντιακών Σπουδών περιλαμβάνουν την έρευνα, τη μελέτη και τη συστηματική καταγραφή της ιστορίας και του πολιτισμού του γεωγραφικού Πόντου κατά τους Νεότερους Χρόνους (από την άλωση της Κωνσταντινούπολης και έπειτα) και τη διδασκαλία της ιστορίας του Ποντιακού Ελληνισμού κατά την ίδια περίοδο.

Σε εκτενή ανακοίνωση του, το ΑΠΘ περιγράφει:

Η Έδρα θα συνδεθεί με τις δομές, τα προγράμματα σπουδών και τα ερευνητικά προγράμματα που υφίστανται ήδη στα ελληνικά πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, καθώς επίσης θα συντονίσει, θα συστηματοποιήσει και θα καθοδηγήσει την έρευνα, ιδιαίτερα στο πεδίο του Ελληνισμού του Πόντου.

Σύντομους χαιρετισμούς στην εκδήλωση απηύθυναν ο Παναγιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, κ.κ. Άνθιμος, που τέλεσε και τον αγιασμό, και οι Υφυπουργοί Μακεδονίας Θράκης, Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά και Εξωτερικών, Γιάννης Αμανατίδης, που τόνισαν τη σημασία της δημιουργίας της Έδρας, ευχόμενοι καλή επιτυχία στο έργο της και ευχαριστώντας τον κ. Σαββίδη για την οικονομική αρωγή του.

Ο Πρύτανης του ΑΠΘ, Καθηγητής Περικλής Α. Μήτκας υπογράμμισε ότι σε καιρούς πολύ δύσκολους για το Πανεπιστήμιο -καιρούς υποχρηματοδότησης, μείωσης του προσωπικού, και «φυγής» των νέων επιστημόνων- δεν δίνονται πλέον στο Πανεπιστήμιο πολλές ευκαιρίες για να γιορτάζει και ότι η έναρξη λειτουργίας της Έδρας Ποντιακών Σπουδών αποτελεί μια ιδιαίτερα ευχάριστη εξαίρεση, μια αναλαμπή στο «σκοτάδι».

«Είναι ιδιαίτερα σημαντική η συνδρομή των ιδιωτών στο δημόσιο Πανεπιστήμιο, κυρίως στα δύσκολα χρόνια που διανύουμε. Το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Ιβάν Σαββίδη, με αυτή τη χορηγία, αναβιώνει μια παλιά ελληνική συνήθεια στήριξης του Σχολείου που εδράζεται στην ακλόνητη πίστη της ελληνικής κοινωνίας στο “Εκ Παιδείας Άρξασθαι.” Δηλώνει, έτσι, το Ίδρυμα την εμπιστοσύνη του στην εκπαίδευση και το μέλλον των νέων μας. Ένα μέλλον που θα βασίζεται στη γνώση του παρελθόντος και της ιστορίας μας ως προϋπόθεση για τη χάραξη μιας εθνικά υπερήφανης πορείας. Το Ίδρυμα εμπιστεύθηκε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και συγκεκριμένα ένα από τα πιο προβεβλημένα διεθνώς Τμήματά μας, το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Με πείρα και γνώση θα προχωρήσουμε».

Ουσιαστικά υλοποιείται το Μνημόνιο Συνεργασίας που υπέγραψε το ΑΠΘ πριν από περίπου ένα χρόνο με το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Ιβάν Σαββίδη, για τη λειτουργία των δύο επώνυμων Εδρών στη Φιλοσοφική Σχολή, της Ρωσικής Γλώσσας και Πολιτισμού και των Ποντιακών Σπουδών, ενώ επόμενο στόχο αποτελεί η σύσταση του Κέντρου Ποντιακών Μελετών στο ΑΠΘ.

Επιπρόσθετα, το ΑΠΘ θα διοργανώσει φέτος για δεύτερη φορά την Παγκόσμια Ολυμπιάδα Νέας Ελληνικής Γλώσσας, και πάλι με τη στήριξη του Ιδρύματος Ιβάν Σαββίδη. Ο Πρύτανης επεσήμανε ότι επικαλείται συχνά τη στήριξη του Ιδρύματος, γιατί τον «λυπεί ιδιαίτερα η φετινή απόσυρση της Πολιτείας από γεγονότα όπως η Ολυμπιάδα, που συσπειρώνουν τον απανταχού Ελληνισμό και φροντίζουν για τη διάδοση της γλώσσας και του πολιτισμού μας».

«Με όλη την καρδιά μου θέλω να ευχαριστήσω την ομάδα που εργάστηκε για τη δημιουργία της Έδρας Ποντιακών Σπουδών, τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου και προσωπικά τον Πρύτανή του, κ. Περικλή Μήτκα, τον κ. Κυριάκο Χατζηκυριακίδη για την εκλογή του στη θέση του καθηγητή της Έδρας και του εύχομαι εποικοδομητική δουλειά στη διδασκαλία και στην επιστημονική έρευνα» είπε ο Ιβάν Σαββίδης. Υπογράμμισε, ότι «όσο ζω, όσο θα έχω δυνατότητες θα συμβάλω στην ανάπτυξη της και αυτό θα αφήσω παρακαταθήκη στα παιδιά μου».

Γνωστοποίησε ότι το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα, θα συμβάλει στην ενίσχυση του διδακτικού προσωπικού και θα προσλάβει ακόμη δύο ή τρεις επιστήμονες. Σκοπεύει μάλιστα να ξεκινήσει τη χρηματοδότηση ερευνητικών έργων και να στηρίξει τη δημιουργία διεθνών επαφών με κορυφαία επιστημονικά κέντρα που συμμετέχουν στη μελέτη του Ποντιακού Ελληνισμού και της Ιστορίας της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας. Περισσότερη από τη μισή ομιλία του, μίλησε στα ποντιακά, αφού ζήτησε προκαταβολικά συγνώμη από όσους δεν θα καταλάβαιναν… Φαίνεται όμως πως όλοι κατάλαβαν, καθώς διέκοπταν με χειροκροτήματα τον συγκινημένο κ. Σαββίδη.

Ευχαρίστησε τον Θεό για την εκπλήρωση αυτού του σκοπού, μίλησε για τα βάσανα του ποντιακού ελληνισμού, για την ξενιτειά και τον πόνο της, για τα λόγια της μητέρας του που όπως είπε, τον συντροφεύουν, αλλά και για την ψυχρή υποδοχή, όπως ανέφερε, των προσφύγων από τους γηγενείς Έλληνες, «που όμως δεν μπόρεσε να κρυώσει τις καρδιές μας για την πατρίδα», ενώ ζήτησε από τον Θεό «να κατέβει λίγο κάτω και να δει μέσα στις καρδιές των Ποντίων». Έκλεισε μάλιστα τον λόγο του, λέγοντας: «Θέλω να ζω την ημέρα που ένας μη Πόντιος, θα λέει, κρίμα που δεν γεννήθηκα Πόντιος». Πριν κατεβεί από το βήμα, δώρισε ένα πολύτιμο στυλογράφο, φτιαγμένο από Ιταλούς μάστορες, με σκαλισμένη την Παναγία Σουμελά, στον Καθηγητή επικεφαλής της έδρας.

Στη συνέχεια χαιρέτησε ο Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, Καθηγητής Παντελής Νίγδελης, ο οποίος ανέφερε χαρακτηριστικά «δυστυχώς το Πανεπιστήμιο στα ενενήντα και πλέον χρόνια της ζωής του, παρά τις μεμονωμένες προσπάθειες που αναλήφθηκαν στο παρελθόν κυρίως από καθηγητές του Τμήματός μας, μόνον ευκαιριακά και χάρη στις προσωπικές ευαισθησίες αυτών των συναδέλφων υπηρέτησε τον παραπάνω στόχο σχετικά με τις χιλιάδες των Μικρασιατών προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στο Βόρεια Ελλάδα. Το γεγονός ότι σήμερα εορτάζει τα εγκαίνια της ίδρυσης της πρώτης έδρας Ποντιακών αποδεικνύει έμπρακτα τη βούλησή του να θεραπεύσει το ημαρτημένον. Από σήμερα το ΑΠΘ χάρη στη γενναιόδωρη χρηματοδότηση του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος Ιβάν Σαββίδη, το οποίο ευχαριστούμε θερμά για αυτό, θα είναι το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο που θα διαθέτει έδρα Ποντιακών Σπουδών. Αργήσαμε, αλλά κάλιο αργά παρά ποτέ».

Τέλος, μίλησε ο νεοεκλεγείς Επίκουρος Καθηγητής, επικεφαλής της Έδρας Κυριάκος Χατζηκυριακίδης, ο οποίος είπε μεταξύ άλλων «αν θέλουμε να έχουμε ιστορική μνήμη, έχουμε χρέος να την επιδιώκουμε, να τη διεκδικούμε. Ιστορική μνήμη, χωρίς Ιστορία; Ιστορία, χωρίς επιστήμη; Η Επιστήμη απαιτεί μεθόδους, μεθοδολογία. Οι επιστήμονες ανδρώνονται και ωριμάζουν μελετώντας, ερευνώντας, μετερχόμενοι μεθόδους εντός της πανεπιστημιακής κοινότητας. Παρήλθε χρόνος, παρήλθαν εξέχουσες μορφές επιστημόνων. Τουλάχιστον, ας εκμεταλλευτούμε την κληρονομιά του έργου τους υπάρχουν ευτυχώς εξέχουσες μορφές πανεπιστημιακών καθηγητών, των δικών μας διδασκάλων, ας διεκδικήσουμε τη συνδρομή τους. Η επιστημονική ομάδα εργασίας της Έδρας Ποντιακών Σπουδών δε θα περιορισθεί μόνο στο διδακτικό και ερευνητικό έργο της. Ψηλά στις προτεραιότητές της θα είναι η ανάπτυξη σχέσεων και συνεργασιών με άλλα πανεπιστημιακά ιδρύματα, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ολοκληρώνοντας, ευχαρίστησε το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα “Ιβάν Σαββίδης”, το οποίο ποικιλοτρόπως τα τελευταία χρόνια ενισχύει τον Ποντιακό Ελληνισμό όπου γης, λ.χ. χρηματοδοτεί μεταξύ άλλων τη συντήρηση, ψηφιοποίηση και αξιοποίηση του ανεκτίμητης ιστορικής αξίας Πολιτικού Αρχείου του Εθνικού Συμβουλίου του Πόντου, το οποίο φυλάσσεται στην Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης».

Παρέστησαν ακόμη, ο Υφυπουργός Παιδείας Κώστας Ζουράρις, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, βουλευτές, προξενικές αρχές, καθηγητές, εκπρόσωποι ποντιακών συλλόγων.

Η εκδήλωση τέλειωσε με καλλιτεχνικό πρόγραμμα, με τη συμμετοχή της Μελίνας Ασλανίδου και των αδελφών Κωνσταντίνου και Ματθαίου Τσαχουρίδη.

Στο φουαγιέ της Αίθουσας Τελετών του ΑΠΘ παρουσιάσθηκε η θεματική έκθεση «Η Παιδεία στον Πόντο» από τη συλλογή του Στέργιου Θεοδωρίδη «Εν Πόντω-Συμβολή στη Μνήμη».