Εκδήλωση αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ημέρα μνήμης και αξιοπρέπειας των θυμάτων του εγκλήματος της Γενοκτονίας και πρόληψης αυτού, η οποία θεσπίστηκε από τον Ο.Η.Ε στις 14 Σεπτεμβρίου του 2015, πραγματοποίησε την Κυριακή 9 Δεκεμβρίου η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με τον χαιρετισμό του πανοσιολογιοτάτου πατρός Παντελεήμωνος εκπροσώπου του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβα. Ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος κ. Τοπαλίδης Χρήστος-Δήμητριος κήρυξε την έναρξη αναφερόμενος στον σκοπό πραγματοποίησης της εκδήλωσης. Ακολούθησαν οι χαιρετισμοί των εκπρόσωπων ομοσπονδιών, κ. Ωραήλογλου Αντωνίου προέδρου της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος, κ. Καρακωστάνογλου Βενιαμίν επίτιμου προέδρου της Θρακικής Εστίας Θεσσαλονίκης, κ. Κωσταντίνου Γενικού Γραμματέα της Πανελλήνιας Ένωσης Καππαδοκικών Σωματείων, κ. Χαλατζιάν Μπεντρός εκπροσώπου της Αρμενικής Εθνικής Επιτροπής. Δια επιστολής χαιρετισμό απηύθυναν, ο κ. Μπατσάρας Κυριάκος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ασσυρίων και ο κ. Δαυίδ Σαλτιέλ πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης. Χαιρετισμό απηύθυνε η Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας κα. Κόλια-Τσαρουχά Μαρία εκπροσωπώντας την Κυβέρνηση και η Αντιπεριφερειάρχης Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης κα. Βούλα Πατουλίδου.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο επίτιμος πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, πρώην πρόεδρος της ΔΙ.ΣΥ.Π.Ε., ομότιμος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ κ. Παρχαρίδης Γεώργιος, οι Βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας κ. Γκιουλέκας Κωνσταντίνος και κ. Καλαφάτης Σταύρος, του Κουμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος κ. Δελλής Γιάννης και του Κινήματος Αλλαγής κ. Αρβανιτίδης Γεώργιος, ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Χαρζηβρέττας Δημήτριος, ο Δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης και πρόεδρος ΠΕΔ-Κ. Μακεδονίας κ. Λάζαρος Κυρίζογλου, ο αντιδήμαρχος Νεαπόλεως-Συκεών κ. Σαουλίδης Αντώνιος, ο πρώην υφυπουργός και υποψήφιος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Ορφανός Γεώργιος, ο αναπληρωτής πρόεδρος της ΔΙ.ΣΥ.Π.Ε. Δημοτικός Σύμβουλος και υποψήφιος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κυριζίδης Εφραίμ, ο Γενικός Γραμματέας της ΔΙ.ΣΥ.Π.Ε. και υποψήφιος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Μωυσίδης Βασίλειος, εκπρόσωποι της Ελληνικής Λύσης και υποψήφιοι Βουλευτές Χειμωνίδου Αικατερίνη και Κομνηνός Γεώργιος καθώς και εκπρόσωπος του Γ’ Σώματος Στρατού Ταξίαρχος Βαλλίδης Σπυρίδων.
Το πρώτο μέρος της εκδήλωσης αφορούσε στην Σύμβαση για την Πρόληψη και την Καταστολή του εγκλήματος της Γενοκτονίας, η οποία ψηφίσθηκε ομοφώνως στις 9 Δεκεμβρίου του 1948 από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Σημαντική στην υιοθέτηση της Σύμβασης υπήρξε η συμβολή του νομικού Ράφαελ Λέμκιν, εμπνευστή του όρου της Γενοκτονίας, στον οποίο έγινε εκτενής αναφορά.
Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης ο συντονιστής της Επιτροπής Γενοκτονίας της Π.Ο.Ε Αλέξανδρος Εφραιμίδης και ο συντονιστής της Συντονιστικής Επιτροπής Νεολαίας της Π.Ο.Ε Ιωάννης Παπαδόπουλος παρουσίασαν ορισμένες από τις εκδηλώσεις, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν το επετειακό έτος 2019, το οποίο συμβολικά έχει επιλεγεί καθώς συμπληρώνονται εκατό έτη από την αποβίβαση του Γενοκτόνου Μουσταφά Κεμάλ στην Αμισό την 19η Μαΐου του 1919.
Στο τρίτο και τελευταίο μέρος της εκδήλωσης, παρουσιάσθηκε το επετειακό λογότυπο για την εκατονταετία της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Την διαδικασία επιλογής και το ίδιο το λογότυπο παρουσίασε ο Γενικός Γραμματέας της Π.Ο.Ε Παύλος Γαλεγαλίδης. Στη συνέχεια, ο εμπνευστής της κεντρικής ιδέας του λογοτύπου, Αλέξανδρος Μυριούνης αναφέρθηκε στα ερεθίσματα τα οποία οδήγησαν στη σύλληψή της και ο δημιουργός του, Δημήτρης Διαμαντόγιαννης, επεξήγησε τις τεχνικές που χρησιμοποιήσε για την καλλιτεχνική και σχεδιαστική απόδοσή του. Τέλος, εκ μέρους της δημιουργικής ομάδας, η οποία συνδιαμόρφωσε το λογότυπο, ο Κωνσταντίνος Καρακασίδης έκανε την αναλυτική παρουσίαση αυτού.
Επεξήγηση επετειακού λογοτύπου
Ως λογότυπο των εκδηλώσεων μνήμης της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος για το έτος 2019, κατά το οποίο συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την αποβίβαση του γενοκτόνου Μουσταφά Κεμάλ στην Αμισό τη 19η Μαΐου του 1919, έχει επιλεγεί το αρχικό γράμμα της αγγλικής λέξης Genocide, το γράμμα G.
Έμπνευση για τη δημιουργία του λογοτύπου απετέλεσε η φωτογραφία, στην οποία εικονίζεται η πορεία 5.000 ορφανών κοντά στο Χαρπούτ το 1922. Παρότι η εθνικότητα των παιδιών της φωτογραφίας δεν είναι γνωστή, πρόκειται για θύματα της Γενοκτονίας των χριστιανικών λαών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Την ίδια πορεία προς το Χαρπούτ και από εκεί στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής, ακολούθησαν χιλιάδες Ποντίων Ελλήνων κατά τη διάρκεια της Γενοκτονίας. Η φωτογραφία δημοσιεύθηκε το 1930*.
Ανάλυση λογοτύπου
Το ημικύκλιο του γράμματος G μορφοποιείται από ανθρώπινες φιγούρες, οι οποίες συναποτελούν μία πορεία. Σε αυτή συμβολίζονται οι «πορείες θανάτου» των εκτοπισμένων Ελλήνων του Πόντου, κατά τη διάρκεια των οποίων έχασε τη ζωή του μεγάλο τμήμα του πληθυσμού και συνυποδηλώνονται όλα τα δεινά, τα οποία υπέστησαν οι Έλληνες του Πόντου κατά τη διάρκεια της Γενοκτονίας.
Ταυτόχρονα, η πορεία και τα επιλεγμένα σύμβολα εντός αυτής, συμβολίζουν την ιστορική διαδρομή των Ελλήνων του Πόντου, οι οποίοι έρχονται από μακριά, όχι μόνον χωρικά, αλλά και χρονικά, διανύοντας μία πορεία χιλιετηρίδων στον Εύξεινο Πόντο συνθέτοντας, τον ξεχωριστό και μνημειώδη πολιτισμό τους.
Στην απόληξη της πορείας προβάλει μέσα από τις ανθρώπινες φιγούρες ένα φυτό. Πρόκειται για ένα δεματάκι Αμάραντα. Ο Αμάραντος (Helichrysum stoechas), έχει την ιδιότητα, αφού κοπεί να διατηρεί για πολλά χρόνια το έντονο κίτρινο χρώμα και το σχήμα των ανθών του. Τα χαρακτηριστικά του φυτού που καταδεικνύονται στο όνομά του, α-μάραντος αυτός δηλαδή που δεν μαραίνεται, συμβολίζουν σε αυτό το νοηματικό πλαίσιο, την επιβίωση και την αναγέννηση των Ποντίων. Η ανθεκτικότητα του φυτού ταυτίζεται με τη δυναμική του Ποντιακού Ελληνισμού, ο οποίος, παρότι υπέστη γενοκτονία και αποκόπηκε από την πατρώα γη, κατόρθωσε να επιβιώσει διατηρώντας την ιστορική του μνήμη και τον πολιτισμό του. Στα Αμάραντα υποδηλώνεται επίσης, η βαθιά ριζωμένη πεποίθηση πως ο Ποντιακός Ελληνισμός θα συνεχίσει να μεγαλουργεί. Το αίσθημα αισιοδοξίας, το οποίο αντανακλάται στο αμάραντο λουλούδι, υπερκεράζει κάθε σκοτεινή πτυχή της Γενοκτονίας.
Τα Αμάραντα ονομάζονται επίσης, Παναΐας δάκρυα. Υπό αυτή την ονομασία συμβολίζουν τον πόνο των Ελλήνων για τη χαμένη τους πατρίδα, τον Πόντο.
Το αίσθημα της αισιοδοξίας συμβολίζει τη δύναμη των επιζώντων της Γενοκτονίας, οι οποίοι αγωνίζονται ενάντια στη λήθη, που αποτελεί το τελευταίο στάδιο του ειδεχθούς αυτού εγκλήματος κατά της Ανθρωπότητας. Οι Έλληνες του Πόντου, όχι μόνον επέζησαν της Γενοκτονίας και νίκησαν τη λήθη αλλά επιμένουν, αισιοδοξούν και αγωνίζονται βασιζόμενοι στη βεβαιότητα πως:
ʾΗ Ρωμανία κι αν ʾπέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλο
Επιμέρους Σύμβολα:
Το τμήμα ιωνικού κίονα αναφέρεται στην αρχαία περίοδο της ιστορίας των Ελλήνων του Πόντου.
Το Φροντιστήριο της Τραπεζούντος, το οποίο αποκαλείτο «Φάρος της Ανατολής», επιλέχθηκε ως αναφορά στην πνευματική καλλιέργεια και το επίπεδο της εκπαίδευσης των Ελλήνων του Πόντου.
Η λύρα, το πλέον αναγνωρίσιμο μουσικό όργανο του Πόντου, αναφέρεται στην πλούσια και μνημειώδη ποντιακή μουσική παράδοση και παραπέμπει εμμέσως στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά των Ποντίων Ελλήνων.
Η Παναγία Σουμελά, το μεγαλύτερο Σταυροπηγιακό Μοναστήρι του Πόντου και ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα σύμβολά του και ο σταυρός, τον οποίο κρατά ευλαβικά μία γυναικεία μορφή, χρησιμοποιούνται εδώ ως αναφορές στη βαθιά θρησκευτική πίστη των Ελλήνων, η οποία υπήρξε ένας από τους λόγους, για τους οποίους γενοκτονήθηκαν.
Ο αετός αποτελεί διαχρονικά ένα από τα σύμβολα των Ελλήνων του Πόντου, το οποίο εμφανίσθηκε τον 5ο αιώνα π.Χ. στα νομίσματα της Σινώπης, απαντά στην Βυζαντινή εποχή ως έμβλημα της Αυτοκρατορίας των Κομνηνών και χρησιμοποιείται ευρέως έως σήμερα.
Ο συνδυασμός διαφορετικών εικόνων και συμβόλων στο πολυεπίπεδο επετειακό λογότυπο εμπεριέχει μηνύματα, τα οποία αναφέρονται στην μακρά και λαμπρή ιστορική πορεία των Ελλήνων στον Πόντο, στη δραματική περίοδο της Γενοκτονίας, στην αποτυχία του στόχου του θύτη για πλήρη εξόντωση των χριστιανικών λαών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και πρωτίστως στο ελπιδοφόρο μήνυμα της επιβίωσης.
Η αισιοδοξία και η πεποίθηση πως η Ανθρωπότητα θα τα καταφέρει, είναι αυτή που κινεί τον αγώνα μας για τη Διεθνή Αναγνώριση της Γενοκτονίας και την αποτροπή επανάληψης παρόμοιων εγκλημάτων στο μέλλον.
* J. L. Barton, Story of Near East Relief, New York, 1930, 152.
