Στην πρώτη γραμμή της μάχης για την αντιμετώπιση ενός σοβαρότατου και κρίσιμου θέματος που απασχολεί την κοινωνία, και ειδικότερα την προστασία των παιδιών από φαινόμενα κακοποίησης, τίθεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αναλαμβάνοντας δυναμικές πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό, τη βελτίωση και ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου.
Η παρέμβαση αυτή έρχεται μετά από εισήγηση του δημάρχου Νεάπολης-Συκεών, και προέδρου της Επιτροπής Κοινωνικής Πολιτικής της ΚΕΔΕ, Σίμου Δανιηλίδη, ο οποίος έφερε στην τελευταία συνεδρίαση του Οργάνου σχετική τεκμηριωμένη πρόταση, και η οποία έγινε ομόφωνα δεκτή. Μάλιστα, στη συνεδρίαση συμμετείχε και ο πρόεδρος του «Χαμόγελου του Παιδιού» Κώστας Γιαννόπουλος, ο οποίος χαιρέτισε με ικανοποίηση την πρωτοβουλία του δημάρχου Σίμου Δανιηλίδη.
«Οι πρόσφατες αποτρόπαιες πράξεις γονικής κακοποίησης που παρακολουθούμε έντρομοι να ξεδιπλώνονται στα ΜΜΕ, και η παράλληλη κατακόρυφη αύξηση των περιστατικών παιδικής παραμέλησης που με εισαγγελικές εντολές καλούνται να διερευνήσουν οι Κοινωνικές Υπηρεσίες των δήμων, αναδεικνύει για άλλη μια φορά την έλλειψη θεσμικής κατοχύρωσης και συστηματικής οργάνωσης του ευαίσθητου τομέα της παιδικής προστασίας», επισήμανε ο δήμαρχος Σίμος Δανιηλίδης κατά την εισήγησή του.
Κάνοντας αναλυτική παρουσίαση του θεσμικού πλαισίου, όπως είναι:
- ο Ν.2447/1996 για την ίδρυση Κοινωνικής Υπηρεσίας σε κάθε Πρωτοδικείο και στελέχωση των Τμημάτων Ανηλίκων με ειδικό σώμα υπαλλήλων (κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, παιδοψυχίατροι, κ.λπ.), και
- η ΚΥΑ 49540-17/5/2011 για τη σύσταση ενός Δικτύου με την επωνυμία «ΟΡΕΣΤΗΣ» που οργανώνει το Κεντρικό Επιστημονικό Συμβούλιο για την Αντιμετώπιση της Θυματοποίησης και Εγκληματικότητας των Ανηλίκων (Κ.Ε.Σ.Α.Θ.Ε.Α.), βάσει του οποίου ιδρύονται σε συνεργασία με τους δήμους Ομάδες Προστασίας Ανηλίκων,
…ο δήμαρχος Σίμος Δανιηλίδης επισήμανε ότι «το μόνο που λειτουργεί από όλα τα παραπάνω είναι η διεξαγωγή κοινωνικών ερευνών από τους δήμους σε περιπτώσεις που υπάρχει καταγγελία για παραμέληση παιδιών, χωρίς καμία πρόβλεψη για την απαραίτητη επιπλέον στελέχωση και τους επιπλέον πόρους που απαιτούνται, και χωρίς να λειτουργεί του Δίκτυο αυτό».
Δραματική αύξηση των εισαγγελικών εντολών
«Για άλλη μια φορά είμαστε μάρτυρες του γεγονότος ότι το κεντρικό κράτος απλά αναθέτει εργασίες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, χωρίς την ουσιαστική μεταφορά αρμοδιοτήτων και την αντίστοιχη χρηματοδότηση, όπως προβλέπεται από το άρθρο 102 του Συντάγματος», τονίζει ο Σίμος Δανιηλίδης, τονίζοντας τη δεινή θέση που έχουν περιέλθει οι δήμοι στη διαχείριση του θέματος.
«Είναι τραγικό ότι ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως είναι η παιδική προστασία, παρά τις νομοθετικές προβλέψεις, τελικώς βασίζεται αποκλειστικά στην ευσυνειδησία των κοινωνικών λειτουργών των δήμων οι οποίοι εντέλλονται από τους τοπικούς εισαγγελείς ανηλίκων να διερευνήσουν και να επιλύσουν τα ζητήματα παιδικής παραμέλησης που διαπιστώνουν. Παρά την αναμφισβήτητη διαπίστωση ότι η διερεύνηση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων μιας οικογένειας απαιτεί διεπιστημονική συνεργασία και δομές φιλοξενίας, δεν υπάρχει καμία σχετική πρόβλεψη από το αρμόδιο υπ. Δικαιοσύνης και τα Τμήματα Ανηλίκων», αναφέρει ο Σίμος Δανιηλίδης.
Και οι επισημάνσεις του αυτές επιβεβαιώνονται από τα στοιχεία των Κοινωνικής Υπηρεσίας του δήμου Νεάπολης-Συκεών, η οποία το 2021 δέχθηκε και διαχειρίστηκε 88 εισαγγελικές εντολές, ενώ μόνο τους πρώτους τέσσερις μήνες του έτους (Ιανουάριος-Απρίλιος 2022) οι εισαγγελικές εντολές έφθασαν στις 49! Οι 56 από τις 88 εντολές του 2021 αφορούσαν κοινωνικές έρευνες και οι 32 τη συστηματική παρακολούθηση και εποπτεία των οικογενειών.
Στις περιπτώσεις αυτές διενεργούνται κοινωνικές έρευνες για τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες της οικογένειας, στο σχολείο και στη γειτονιά, ενώ διατυπώνονται και προτάσεις για τις παρεμβάσεις που χρειάζεται η οικογένεια. Οι κοινωνικές έρευνες αποστέλλονται στην Εισαγγελία Ανηλίκων και στη συνέχεια οι οικογένειες εποπτεύονται από τους κοινωνικούς λειτουργούς εφόσον απαιτείται. Σε περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται η κακοποίηση ή και παραμέληση των παιδιών και οι γονείς δεν συνεργάζονται για την προστασία των παιδιών, κατόπιν εισαγγελικής απόφασης, γίνονται όλες οι ενέργειες για την απομάκρυνση των παιδιών (συνοδεία για διενέργεια ιατρικών εξετάσεων, συνοδεία στην απομάκρυνση από το σπίτι και στη μετάβαση από το σπίτι σε ίδρυμα).
Μεταφορά αρμοδιότητας στους δήμους
Οι διαπιστώσεις αυτές έφεραν τον δήμαρχο Σίμο Δανιηλίδη να επεξεργαστεί και να εισηγηθεί ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο αποσκοπεί σε σοβαρές ευρωπαϊκού επιπέδου λύσεις στο κρίσιμο και ευαίσθητο θέμα της παιδικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.
«Δεδομένου ότι οι δήμοι είναι σαφώς ευαισθητοποιημένοι στο θέμα της παιδικής προστασίας, και μπορούν λόγω εγγύτητας να αντιμετωπίσουν πιο ολιστικά τα προβλήματα παραμέλησης των παιδιών μέσα από πολλαπλές παρεμβάσεις στην οικογένεια, στο σχολείο και στη γειτονιά, θεωρούμε ότι απαιτείται η σαφής μεταφορά της αρμοδιότητας της παιδικής προστασίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση με την παράλληλη μεταφορά πόρων και προσωπικού που θα μας επιτρέψει να στελεχώσουμε και να οργανώσουμε τις υπηρεσίες μας με επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο και με γνώμονα την προστασία που οφείλουμε να παρέχουμε στα παιδιά ως κοινωνία», υπογραμμίζει ο Σίμος Δανιηλίδης, με την Επιτροπή Κοινωνικής Πολιτικής της ΚΕΔΕ να ζητά ομόφωνα:
- Να αναβαθμιστεί και να αποσαφηνισθεί ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όσον αφορά τις αρμοδιότητες που έχει στην παιδική προστασία και να υπάρξει μια σαφής πολιτική για τη στήριξη της οικογένειας και των παιδιών,
- Να συσταθεί υποχρεωτικά, οργανική μονάδα επιπέδου Τμήματος σε όλες τις Κοινωνικές Υπηρεσίες των δήμων αρμόδια για την προστασία της οικογένειας και του παιδιού, η οποία θα στελεχωθεί από διεπιστημονική ομάδα επαγγελματιών παιδικής προστασίας,
- Να ρυθμιστούν τα θέματα συνεργασίας μεταξύ των δήμων και των Τμημάτων Ανηλίκων των Πρωτοδικείων αναγνωρίζοντας ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση αναλαμβάνει να φέρει σε πέρας το έργο που όφειλε να εκτελέσει το κεντρικό κράτος και το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
- Βάσει του άρθρου 102 του Συντάγματος, που αφορά την υποχρέωση μεταβίβασης πόρων παράλληλα με τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από το κράτος στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, να δημιουργηθεί ειδικός κωδικός που να καλύπτει το 100% του κόστους αυτής της υπηρεσίας.
«Μόνη μας ελπίδα η Τοπική Αυτοδιοίκηση…»
«Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι η μόνη μας λύση για τα κοινωνικά θέματα και για όλα αυτά που αφορούν παιδιά και οικογένειες, και ειδικότερα όταν έχουμε να κάνουμε με κακοποιήσεις και με καταστάσεις δύσκολες», δηλώνει ο πρόεδρος του «Χαμόγελου του Παιδιού» Κώστας Γιαννόπουλος, ο οποίος συμμετείχε στη συνεδρίαση της Επιτροπής Κοινωνικής πολιτικής της ΚΕΔΕ που έγινε στην Αθήνα υπό την προεδρία του δημάρχου Σίμου Δανιηλίδη. Να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος της Επιτροπής, και δήμαρχος Νεάπολης-Συκεών, πρότεινε να συμμετέχει στην ΕΚΠ της ΚΕΔΕ ως μόνιμο μέλος και ο κ. Γιαννόπουλος, πρόταση η οποία έγινε ομόφωνα δεκτή.
Όπως αναφέρει ο κ. Γιαννόπουλος, «διαχρονικά η κεντρική διοίκηση δεν έχει αποφασίσει να στηρίξει και να δώσει στους δήμους την ανάλογη υποστήριξη έτσι ώστε να δημιουργηθούν οργανωμένες Υπηρεσίες, γιατί η Κοινωνική Υπηρεσία είναι κάτι σχετικό και αόριστο. Οι οργανωμένες και καλά πολυεπιστημονικά στελεχωμένες Κοινωνικές Υπηρεσίες θα μπορούν να έχουν τη δυνατότητα να στηρίζουν και σε πρόληψη και σε καταστολή, να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και υποστηρίζουν τα παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο».
«Ο δήμαρχος Σίμος Δανιηλίδης είναι ένας φωτεινός άνθρωπος που το έχει αποδείξει στην πράξη. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που είναι εκεί που είναι στη θέση του προέδρου της Επιτροπής της ΚΕΔΕ», είπε ο κ. Γιαννόπουλος, χαρακτηρίζοντας «τιμητική για το ‘‘Χαμόγελο του Παιδιού’’ την πρότασή του να συμμετέχει ως μόνιμο μέλος της Επιτροπής.
«Θα σταθούμε αρωγοί στην προσπάθεια αυτή γιατί εάν πετύχουν οι δήμοι θα πετύχουμε και εμείς στον σκοπό μας. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι η μόνη μας ελπίδα για να δούμε κάτι καλύτερο σ’ αυτήν την κοινωνία. Δυστυχώς το κεντρικό κράτος 27 χρόνια τώρα έχει αποδείξει ότι δεν έχει τη δυνατότητα να κάνει τα πράγματα καλύτερα.Είμαστε στη διάθεση της ΚΕΔΕ να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας στους δήμους και να προσπαθήσουμε όλοι μαζί, και με τη φωτεινή παρουσία του δημάρχου Σίμου Δανιηλίδη, ώστε να δημιουργηθούν οι ανάλογες υποδομές με το ανάλογο προσωπικό. Κατάλαβαν όλοι για την ανάγκη που υπάρχει ώστε οι Κοινωνικές Υπηρεσίες να είναι πολυεπιστημονικά στελεχωμένες. Ένας κοινωνικός λειτουργός κάνει μόνο έρευνα, αλλά πρέπει να υπάρχει ο ψυχολόγος, ο κοινωνιολόγος και ο ειδικός παιδαγωγός προκειμένου να γίνεται μια ολιστική κάλυψη και να προστατεύονται όλες οι ομάδες με ένα πιο οργανωμένο τρόπο», δηλώνει ο πρόεδρος του «Χαμόγελου του Παιδιού», και προσθέτει: «Ό,τι μπορούμε να κάνουμε θα το κάνουμε για να στηρίξουμε αυτή την ιδέα του προέδρου κ. Δανιηλίδη και της ΚΕΔΕ γενικότερα, προκειμένου να παλέψουμε για να γίνουν κάποια πράγματα. Ελπίζω να έχουν κινητοποιηθεί και να έχουν καταλάβει στην κεντρική διοίκηση, όχι όλοι βέβαια, αλλά κάποιοι, προκειμένου να ακουστούν οι φωνές της ΚΕΔΕ, οι φωνές των δήμων δηλαδή, και να ακουστεί ότι πρέπει να γίνει κάτι πρακτικό, άμεσο γιατί δεν έχουμε άλλα περιθώρια να χάσουμε άλλα παιδιά».
