Τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, τίμησαν το βράδυ της Δευτέρας 16 Μαΐου 2022, οι ποντιακοί σύλλογοι του δήμου Παύλου Μελά «Αλέξανδρος Υψηλάντης Ηλιούπολης», «Ακρίτες του Πόντου Σταυρούπολης», «Ένωση Ποντίων Πολίχνης» και ο Δήμος Παύλου Μελά (Τμήμα Πολιτισμού), με τη συνδιοργάνωση εκδήλωσης που τελούσε υπό την αιγίδα της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, στην Πλατεία Ελευθερίας – Αλέξανδρος Υψηλάντης της Άνω Ηλιούπολης.

ΕΠΙΜΝΗΜΟΣΥΝΗ ΔΕΗΣΗ

Στην αρχή της εκδήλωσης έγινε επιμνημόσυνη δέηση στην προτομή του Αλέξανδρου Υψηλάντη από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κύριο Βαρνάβα και ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τον Δήμαρχο Παύλου Μελά Δημήτρη Δεμουρτζίδη, την Αντιπεριφερειάρχη Θεσσαλονίκης Βούλα Πατουλίδου, τους τρεις προέδρους των ποντιακών συλλόγων Αλέξανδρο Εμεινίδη, Κώστα Παπαδόπουλο, Πόπη Πολυματίδου και την Πρόεδρο του Μικρασιατικού Συλλόγου Νέας Ευκαρπίας Ουσάκ, Σοφία Τσολοζίδου.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΥ

Στην ομιλία του μεταξύ άλλων ο δήμαρχος Παύλου Μελά Δημήτρης Δεμουρτζίδης, ανέφερε: «Φέτος, συμπληρώνονται τον Σεπτέμβριο 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, τη σφαγή του ελληνικού και αρμενικού πληθυσμού της Σμύρνης, την πυρπόληση της πόλης και τον βαρύτατο φόρο αίματος, κι εμείς οφείλουμε να τιμήσουμε το παρελθόν μας, την Ιστορία, την αλήθεια και να μην ξεχάσουμε ποτέ.

Ο Δήμος Παύλου Μελά και οι σύλλογοί μας, δεν τελούμε σήμερα μόνο ένα μνημόσυνο για τη ματωμένη Ιστορία των Ελλήνων του Πόντου. Ενός περήφανου λαού που οι Τούρκοι μετέτρεψαν σε λαό προσφύγων και διασποράς. Ενός λαού που σφαγιάστηκε και κυνηγήθηκε, αλλά δεν ξεκληρίστηκε, δεν μπήκε στο περιθώριο της Ιστορίας. Οι Έλληνες του Πόντου έζησαν τραγωδία, έχασαν τη γη όπου άνθιζαν η παιδεία, ο πολιτισμός και η Ιστορία με ρίζες στην αρχαιότητα και στα βυζαντινά χρόνια, οι τέχνες, η προσωπική και συνολική ευημερία, ΚΙ ΟΜΩΣ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΑΝ!

Τιμούμε λοιπόν τους προγόνους μας που έζησαν το σκληρό πρόσωπο του τουρκικού εθνικισμού και ταυτόχρονα αναδεικνύουμε τον λαό που πρόκοψε, που πήρε τον πόνο και τον έκανε ΕΛΠΙΔΑ και ξαναδημιούργησε, ΕΔΩ στην πατρίδα, δίνοντας νόημα και ουσία στον ποντιακό θρήνο για την Άλωση της Πόλης και του Ελληνισμού.

Η Ρωμανία κι αν ‘πέρασεν, ανθεί και φέρνει κι άλλο.

Μέσα στο πρώην στρατόπεδο, ο Δήμος Παύλου Μελά με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Κεντρικής Διοίκησης του κράτους, ξεκίνησε και διαμορφώνει ένα υπερτοπικό Πάρκο όπου ο ποντιακός ελληνισμός, οι Μικρασιάτες, ο Προσφυγικός Ελληνισμός θα αποκτήσουν έναν τόπο μνήμης, ένα ΜΟΥΣΕΙΟ, σημείο αναφοράς, στην καρδιά του Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά, στα κτήρια Β4 και Δ, δίπλα στο Άγαλμα του φωτεινού φάρου του Πόντου, του Νίκου Καπετανίδη.

Γιατί εμείς ξεκινάμε από την ιστορία, την παράδοση, τον πολιτισμό, την παιδεία, την ψυχή του τόπου μας. Λίγες μέρες πριν υπογράψουμε τη σύμβαση για το έργο και πριν ξεκινήσουμε τις εργασίες, στις 21 Σεπτεμβρίου του 2021, η ποντιακή κοινότητα και όχι μόνο, έκανε το πρώτο ραντεβού με την ιστορία, στη γη του πρώην στρατοπέδου, με τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου.

Αγωνιζόμαστε με ευθύνη για να διατηρήσουμε ζωντανές τις μνήμες, κυρίως για τη νέα γενιά και να μην επιτρέψουμε να επαναληφθούν γενοκτονίες και παρόμοιες θηριωδίες στο μέλλον, σε καμιά γωνιά του πλανήτη μας.

Και σε αυτό μπορούν να έχουν έναν καθοριστικό ρόλο, οι Καθηγητές Ιστορικοί μας, όπως ο Θεοδόσιος Κυριακίδης, τον οποίον ευχαριστώ θερμά που αποδέχτηκε την πρόσκληση και είναι μαζί μας για την ιστορική αναφορά στη Γενοκτονία των προγόνων μας».

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΕΩΣ κ. ΒΑΡΝΑΒΑ

Ακολούθησε τιμητική βράβευση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κυρίου Βαρνάβα, από τους τρεις ποντιακούς συλλόγους, για το κοινωνικό, φιλανθρωπικό και ποιμαντικό του έργο στη Δυτική Θεσσαλονίκη.

Στην ομιλία του ο Δήμαρχος αναφέρθηκε στον Σεβασμιώτατο τονίζοντας:

«Τιμούμε σήμερα τον Μητροπολίτη μας, τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κύριο Βαρνάβα. Όχι μόνο γιατί έχουμε ένα κοινό όραμα για την πόλη μας, όχι μόνο για το αγωνιστικό του πνεύμα που ενισχύει ουσιαστικά τις διεκδικήσεις από την Πολιτεία, για την πόλη μας και τους ανθρώπους της, αλλά για τη χαρισματική του παρουσία, ανάμεσα στους συνανθρώπους μας και κυρίως τους αδύναμους, στους οποίους, ο ίδιος και οι συνεργάτες του στη Μητρόπολη και στις Ενορίες, με το κοινωνικό, φιλανθρωπικό και ποιμαντικό έργο, απαλύνει τον πόνο, κάνει τη ζωή τους καλύτερη και δίνει ελπίδα.

Τιμή λοιπόν και ευγνωμοσύνη για τους αγώνες του που έρχονται να συμπληρώσουν και να ενισχύσουν το θεσμικό έργο του Κράτους, της Περιφέρειας και των Δημοτικών Αρχών. Ενοριακά συσσίτια, τράπεζες τροφίμων, τράπεζα ρουχισμού, κοινωνικό παντοπωλείο, κέντρο προστασίας ανηλίκων «ΦΑΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ», γηροκομείο «ΕΣΤΙΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ», ξενώνες «ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ» & «ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ», ξενώνες φοιτητών, συμβουλευτικός σταθμός, τράπεζα αίματος, πρωτοβουλίες για την προαγωγή του εθελοντισμού, την υποστήριξη των ευπαθών ομάδων και τον περιορισμό του κοινωνικού αποκλεισμού σε ελληνικό διεθνές επίπεδο, ενοριακές νεανικές εστίες με κατασκηνώσεις, αθλοπαιδιές, πολιτιστικές και άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες για το πιο ζωντανό κομμάτι της κοινωνίας μας, τη νέα γενιά».

Στην αντιφώνησή του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κύριος Βαρνάβας, αφού τόνισε πως η τιμή της βράβευσης ανήκει στους ίδιους τους κατοίκους της δυτικής Θεσσαλονίκης, αναφέρθηκε στην προσφυγική του καταγωγή στα Διαβατά Θεσσαλονίκης, όπου η λαλιά των προσφύγων της Σμύρνης, ενώνονταν με την ποντιακή των προσφύγων των Ελλήνων του Πόντου. Και ο ήχος του μοιρολογιού των μουσικών οργάνων της Μικρασίας, αντηχούσε με την ποντιακή λύρα όπου κυρίαρχος ήταν ο πόνος για την προσφυγιά και τη νοσταλγία της αλησμόνητης πατρίδας.

Στη συνέχεια έκανε ειδική αναφορά στην εκδημία του Μητροπολίτη Δράμας κυρού Παύλου, ο οποίος πολύ νέος έφυγε από τη ζωή και θυμήθηκε τις προσκυνηματικές εκδρομές στον αλησμόνητο Πόντο μαζί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο και την αγάπη που έτρεφε για την πατρίδα των γονιών του.

Χαιρετισμούς στην εκδήλωση απηύθυναν επίσης οι βουλευτές Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, Στράτος Σιμόπουλος, Άννα Ευθυμίου, Γιάννης Αμανατίδης, η Αντιπεριφερειάρχης Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Βούλα Πατουλίδου, ο Δήμαρχος Αμπελοκήπων Μενεμένης και Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου, και ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ποντιακών Σωματείων Θεσσαλονίκης της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος Παύλος Γαλεγαλίδης. Επίσης εκπροσωπήθηκε ο βουλευτής Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης, ενώ έστειλε μήνυμα ο Βουλευτής Δημήτρης Κούβελας.

Παραβρέθηκαν ο Περιφερειακός Σύμβουλος Χρήστος Μήττας, Αντιδήμαρχοι, Εντεταλμένοι και άλλοι Δημοτικοί και Τοπικοί Σύμβουλοι του Δήμου Παύλου Μελά.

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΡ. ΘΕΟΔΟΣΙΟ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

Στην εμπεριστατωμένη ομιλία του, παρουσιάζοντας ντοκουμέντα, προϊόν πολύχρονης έρευνας, ο δρ. Θεοδόσης Κυριακίδης, μεταξύ άλλων ανέφερε: «H προσφυγοποίηση των μουσουλμανικών πληθυσμών των Βαλκανίων υπήρξε το σημείο καμπής που απομάκρυνε τους πρωταγωνιστές της πολιτικής σκηνής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από την ιδεολογία του Οθωμανισμού που είχε προταθεί παλιότερα και πρότεινε την συνύπαρξη των κοινοτήτων κάτω από το μοντέλο του οθωμανού πολίτη και τους οδήγησε στον τουρκικό εθνικισμό. Ο διακαής τους πόθος να επανακτήσουν τις χαμένες πατρίδες τους και να εκδικηθούν αυτούς που τους τις πήραν, άνοιξε το δρόμο για να ανθήσει μια μιλιταριστική και εθνικιστική νοοτροπία. Το κυρίαρχο σύνθημα που κυριάρχησε στην πολιτική ιδεολογία τα επόμενα χρόνια ήταν: Η Τουρκία στους Τούρκους, όπως αποκρυσταλλώθηκε στο συνέδριο της Θεσσαλονίκης τον Οκτώβριο του 1911 και ουσιαστικά αποσκοπούσε στην εθνική και θρησκευτική ομογενοποίηση της Ανατολίας.

Ένα από τα βασικά επιχειρήματα των Τούρκων είναι ότι οι εκτοπισμοί προς το εσωτερικό, πραγματοποιήθηκαν για στρατιωτικούς λόγους. Ακόμη κι αν παραδεχθούμε ότι ο λόγος εκτοπισμού είναι πραγματικός δηλαδή ότι υπήρχε στρατιωτική αναγκαιότητα, προκειμένου να μην συνεργαστεί ο ελληνικός πληθυσμός με τον προελαύνοντα ρωσικό στρατό ή με μια πιθανή συμμαχική απόβαση στις ακτές του Πόντου, το βασικό ερώτημα που μένει αναπάντητο είναι γιατί οι αρχές δεν εξόρισαν μόνο τους άνδρες, ως αξιόμαχο πληθυσμό, αλλά συμπεριέλαβαν στα μέτρα και τις γυναίκες και τα παιδιά; Ποιος ήταν ο στρατιωτικός λόγος που επέβαλλε τη συγκεκριμένη διαταγή;

Στην πραγματικότητα η συγκριτική μελέτη των Γενοκτονιών μας δίνει την απάντηση γιατί εκτοπίστηκε όλος ο πληθυσμός.  Όπως σημειώνει ο Anthonie Hoslag «η στοχοποίηση των γυναικών και των παιδιών καταδεικνύει ότι στη γενοκτονία δεν είναι ποτέ αρκετό να σκοτωθούν μαχητές, να δολοφονηθούν άνδρες και οι ηγέτες της κοινότητας, αλλά η συνέχεια της ομάδας πρέπει να διαρρηγνύεται αμετάκλητα με τη στοχοποίηση των γυναικών και των παιδιών. Δεν πρέπει να επιτραπεί στην κοινότητα να έχει μέλλον».

Η πρόθεση να εξολοθρευτούν οι Χριστιανοί και η επιδίωξη της θρησκευτικής και εθνικής ομογενοποίησης της Ανατολίας παρέμεινε κυρίαρχη και μετά τη Γενοκτονία. Πέρα από την άρνηση της γενοκτονίας, προέκυψαν και άλλες εχθρικές συμπεριφορές, όπως η συνεχιζόμενη καταστολή του χριστιανικού στοιχείου που είχε παραμείνει μέσω των νόμων για την εργασία (2007/1932), του ληστρικού φόρου (varlig vergisi 1942-44), καθώς και των πογκρόμ (1955) και των απελάσεων (1964) που είχε οργανώσει το τουρκικό κράτος,  αλλά τέλος και η εισβολή το 1974 στην Κύπρο. Το συμπέρασμα που εξάγεται είναι κοινή πεποίθηση των γενοκτονολόγων διεθνώς, ότι δηλαδή Γενοκτονία που δεν αναγνωρίζεται και δεν αναγκάζεται ο θύτης σε δημόσια απολογία, ενώ ο ίδιος ασκεί την πολιτική της άρνησης είναι από τους πιο σίγουρους δείκτες ότι ο ίδιος είναι διατεθειμένος να επαναλάβει την ίδια συμπεριφορά στο μέλλον», κατέληξε ο Θεοδόσης Κυριακίδης.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΕ ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΤΟΝ ΦΑΝΗ ΚΟΥΡΟΥΚΛΙΔΗ

Ακολούθησε μουσική αναφορά με υπεύθυνο τον Φάνη Κουρουκλίδη και την σχολή εκμάθησης ποντιακής λύρας «ΑΠΟΛΛΩΝ» – παράρτημα του συλλόγου Αλέξανδρος «Υψηλάντης Ηλιούπολης». Ερμήνευσαν ποντιακά ακριτικά τραγούδια, οι Μπάμπης Ιωακειμίδης, Στάθης Παυλίδης, Κώστας Τσακλίδης. Στη ποντιακές λύρες ήταν οι, Φάνης Κουρουκλίδης, Ραφαήλ Αλεξανδρίδης, Σωκράτης Τσαπανίδης, Κώστας Φουλίδης, Ιορδάνης Σιδηρόπουλος, Παναγιώτης Κουρουκλίδης, Βασίλης Παπαδόπουλος. Πλήκτρα: Αθανάσιος Σωτηριάδης. Κιθάρα, Λάουτο: Ιωάννης Πούλιος. Κρουστά: Ιωάννης Πεχλιβανίδης. Ποντιακό νταούλι: Γιώργος Κορτσινίδης, Δημήτρης Μητρούλης, Τάσος Ξανθόπουλος, Στάθης Κεμεντζετζίδης.

Χόρεψαν οι Παντελής Αιμουχίδης, Γιάννης Ξανθόπουλος, Γιώργος Ασλανίδης, Ραφαήλ Πάργος, Γιώργος Καλαϊτζόγλου, Γιάννης Φουλίδης, Δημήτρης Νεστορίδης, Γιώργος Ορφανίδης,  Γιάννης Κατρατζίδης, Βασίλης Γιουβάνης, Ναθαναήλ Ζιγγιρίδης, Έρι Μπλοσμί.

Η συγκινητική τελετή ολοκληρώθηκε με λαμπαδοφορία στους κεντρικούς δρόμους της Άνω Ηλιούπολης του δήμου Παύλου Μελά, την οποία διευκόλυνε η Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης και φρόντισε για την ασφάλεια των πολιτών που συμμετείχαν στη εκδήλωση μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.

Την εκδήλωση παρουσίασε η Ελένη Χαριτωνίδου από το Τμήμα Πολιτισμού του δήμου Παύλου Μελά.

Επιμέλεια κειμένου: Φόρης Πεταλίδης – Εύξεινος Πόντος

Φωτογραφίες: Φόρης Πεταλίδης, Αλέξης Αλαματίδης