Ο Θανάσης Μαρκόπουλος.  Σα νά ‘ρθε πάλι “με την εγκυμονούσα πράσινη τσάντα/ Το τζάκετ τ’ αξύριστα γένια…” στην αίθουσα της πρώτης τάξης, του νεοκλασικού κτιρίου του 2ου Λυκείου Βεροίας τότε (’82 – ’83), με τη σοφία του να αναβλύζει, σαν από πηγή μέσα από τα αραιωμένα μαλλιά του, την οξύνοια του να στροβιλίζει στην ευστροφία του λόγου του και να σχηματοποιείται σε λέξεις φράσεις μιας άριστης διδακτικής τεχνικής, που μεταμόρφωνε σε οικεία γλώσσα την αρχαιοελληνικήν, ακόμη και στους αδιάφορους μαθητές.

Είναι σα νά’ρθε πάλι, με γενικές, δοτικές του χρόνου ή του τόπου, αιτιατικές της αναφοράς, με το συντακτικό και τη γραμματική πάνω σε μια λευκή κιμωλία, μπροστά στο μαυροπίνακα (όχι, σκουροπράσινος ήταν), τους συγγραφείς και ποιητές της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας και γραμματείας, τις πλούσιες γνώσεις του, την εξαιρετική σπουδή του στα γράμματα. Με την μη επιτηδευμένη απλότητα του, την καλυμμένη ευαισθησία του, την διαγράφουσα ανοδικώς στην ποίηση πορεία του, τη διακρίνουσα διδασκαλική ποιότητα.

Μετά την “απόπειρα εξόδου” του σα νά ‘ρθε, όπως τότε, ο πλήρως καταρτισμένος εκπαιδευτικός, ο γνήσιος ποιητής, ο άριστος μελετητής και κριτικός της ποίησης, ο σπουδαίος δοκιμιογράφος, για μια νέα ανθοφορία λόγου, στην επαρχιακή μας πόλη.

Για μένα, τον Φώτη Κουτσαμπάρη, μαθητή της πρώτης τάξης του 2ου Λυκείου Βεροίας, την περίοδο 1982 – 1983, είναι σα νά ‘ρθε ο καθηγητής μου εκείνη τη χρονιά, φιλόλογος Θανάσης Μαρκόπουλος,  γεννηθείς το 1951 στα Κρανίδια Κοζάνης και σα να μου έφερε στο παρελθόν, το νέο του βιβλίο. Γιατί ξαφνικά, αν και από τότε, διάβασα και τις οκτώ συλλογές ποιημάτων που έγραψε, τις έξι συλλογές δοκιμίων, τις τρεις μελέτες και τη μία ανθολογία, ένιωσα ότι γύρισα πάλι πίσω στο χρόνο, ξανάγινα μαθητής και ξανασυνάντησα το δάσκαλο μου.

Διότι ο Θανάσης Μαρκόπουλος, χωρίς να το γνωρίζει ο ίδιος, και χωρίς να του το έχω εξομολογηθεί ως σήμερα, εκτός από το συντακτικό και τη γραμματικής της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, μου έδειξε την πλεύση της ποίησης στη θάλασσα της λογοτεχνίας. Αφού, με την πρώτη συλλογή ποιημάτων του, άρχισα να διαβάζω επισταμένως ποίηση, παρότι έγραφα απο μικρός.

Έτσι, όταν πήρα στα χέρια μου το νέο του βιβλίο με τίτλο “Η ΛΕΞΗ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ. Λογοτέχνες και γραφές”, μια συλλογή με κριτικά και φιλολογικά δοκίμια, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις “Μελάνι”  ξαναγύρισα νοερά πίσω στο χρόνο και σα ν’ αρχίζω πάλι τη μελέτη των έργων του πνευματικά αστείρευτου  δασκάλου μου. Ξαναπιάνω το νήμα και ξαναρχίζω, ο “παλιός καλός μαθητής”…

Φ.Κ.

Η ΛΕΞΗ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ

Τα κριτικά και φιλολογικά δοκίμια της έκδοσης, όπως υπογραμμίζεται και στο σημείωμα του οπισθόφυλλου, “αναφέρονται κυρίως σε συγγραφείς της μεταπολεμικής περιόδου και παρουσιάζουν μια μεγάλη γκάμα ως προς τα θέματα και τους τρόπους. Άλλα συνιστούν συνολικές, συνοπτικότερες ή μη, θεωρήσεις ποιητών και πεζογράφων κι άλλα κρίνουν βιβλία ή διερευνούν επιμέρους όψεις του corpus και της δραστηριότητας συγκεκριμένων δημιουργών, ενώ μερικά, από την άποψη της φόρμας, ακολουθούν τον τρόπο των σημειώσεων. Και είναι αυτή η ποικιλία που δεν επέτρεψε στα εν λόγω κείμενα να ενταχθούν στις προηγούμενες δοκιμιακές εκδόσεις του συγγραφέα, πέρα βέβαια από ορισμένα που γράφτηκαν αργότερα. Γι’ αυτό άλλωστε και η παράθεσή τους εδώ αποφεύγει τις ομαδοποιήσεις και ακολουθεί τον χρόνο της δημοσίευσης, κάτι που απηχεί εν γένει και τις πραγματικές συνθήκες της γραφής τους”.

Πρόκειται για μια έκδοση η οποία, χάρη στη γραμματολογική και θεματική της ποικιλομορφία αλλά και χάρη στην έκταση των κειμένων και τον τρόπο γραφής, θυμίζει φιλολογικό και κριτικό καλειδοσκόπιο κι από την άποψη αυτή θα μπορούσε το συνολικό αποτέλεσμα να έχει ένα ενδιαφέρον για τον αναγνώστη.

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Ο Θανάσης Μαρκόπουλος γεννήθηκε το 1951 στα Κρανίδια της Κοζάνης. Σπούδασε Αρχαία Ελληνική και Νεοελληνική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έκανε τις μεταπτυχιακές και τις διδακτορικές του σπουδές στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του εστιάζονται στην ποίηση και τη μελέτη της μεταπολεμικής ελληνικής λογοτεχνίας. Ποιήματα και δοκιμιακά του κείμενα, κριτικά και φιλολογικά ,δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε εφημερίδες και περιοδικά. Έχει εκδώσει οχτώ συλλογές ποιημάτων, τρεις μελέτες, έξι βιβλία με δοκίμια, μια ποιητική ανθολογία.

ΠΟΙΗΣΗ

(1982) Απόπειρα εξόδου 1975-1981, Σύγχρονη Εποχή
(1985) Του ανταποκριτή μας, Σύγχρονη Εποχή
(1988) Μοντέλο σώματος, Σύγχρονη Εποχή
(1991) Ανοιγμένη φλέβα, Παρατηρητής
(1996) Το περίστροφο της σιωπής, Τα Τραμάκια
(2002) Τεστ κοπώσεως, Τα Τραμάκια
(2010) Μικρές ανάσες, Μελάνι
(2015) Χαμηλά ποτάμια, Μελάνι

ΜΕΛΕΤΕΣ – ΔΟΚΙΜΙΑ – ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΕΙΣ

(1995) Τα πρόσωπα του δράματος στο πεζογραφικό έργο του Μάριου
Χάκκα, Τα Τραμάκια
(1996) Βιβλιογραφία Νίκου Αλέξη Ασλάνογλου, Παρέμβαση
(2003) Ματιές ενόλω, Σοκόλη
(2006) Ανέστης Ευαγγέλου, Σοκόλη
(2010) Ο ποιητής και το ποίημα, Σοκόλη
(2013) Ένα πουλί στην άσφαλτο, Μελάνι
(2014) Ματιές εν μέρει, Μελάνι
(2017) Ματιές ενόλω II , Μελάνι
(2018) Ο έγκλειστος της ερημίας Γαβριηλίδης
(2020) Η εύφορη λύπη του Μιχάλη Γκανά, Μελάνι