Την τοπική ιστορία του Δήμου Κορδελιού Ευόσμου, που υπήρξε κατ’ εξοχήν τόπος υποδοχής και εγκατάστασης προσφύγων το 1922, “ζωντανεύει” η μεγάλη επετειακή έκθεση ιστορικών φωτογραφικών ντοκουμέντων με τίτλο “Από τις Πατρίδες τής καθ’ ημάς Ανατολής στο Χαρμάνκιοϊ”, που διοργάνωσε στο πλαίσιο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, η Αντιδημαρχία Πολιτισμού δια του Τμήματος Σχεδιασμού Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων, στο κτίριο του Πολυλειτουργικού Κέντρου – Θεάτρου «Μίκης Θεοδωράκης».
Σε μια λιτή, αλλά ιδιαίτερα συγκινητική εκδήλωση, που ζωντάνευσε τις θύμησες της προσφυγιάς και φώτισε τις μνήμες, η φωτογραφική έκθεση άνοιξε τη Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου τις πύλες της στο κοινό, ξεδιπλώνοντας με τρόπο μοναδικό τα βιώματα των ξεριζωμένων Ελλήνων της Μικράς Ασίας που εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους και εγκαταστάθηκαν στο δυτικό άκρο της Θεσσαλονίκης, -στο πρώην οθωμανικό τσιφλίκι Χαρμάνκιοϊ- σε μια συγκλονιστική αφηγηματική διαδρομή γεμάτη πόνο και απώλειες.
Ο Δήμαρχος Κορδελιού Ευόσμου Κλεάνθης Μανδαλιανός ανοίγοντας την εκδήλωση αναφέρθηκε στους συμβολισμούς, στα μηνύματα αλλά και στη σημασία της ιστορικής φωτογραφικής έκθεσης, η οποία έρχεται να συμβάλει στη διατήρηση της μνήμης, την οποία έχουμε χρέος να διαφυλάξουμε προς τις νέες γενιές. “Για μας που δεν είμαστε μόνον επισκέπτες –αυτής της έκθεσης αλλά είμαστε και κάτοικοι αυτού του τόπου στον οποίο έφθασαν διωγμένοι οι πρόγονοι μας, αυτή η έκθεση έχει ιδιαίτερη αξία. Αν δίπλα σε μια φωτογραφία του 1922 από το παλιό Χαρμανκιοϊ βάλουμε μία σημερινή φωτογραφία του 2022, θα δούμε ότι τα χρόνια που πέρασαν ήταν χρόνια ριζικών αλλαγών, ήταν χρόνια δημιουργίας και προόδου αλλά πάνω απ’ όλα ήταν τα χρόνια που οι πρόσφυγες πρόγονοι μας, οι πρωτοκατοικήσαντες του τόπου μας έβαλαν με κόπο, μόχθο, ιδρώτα και στερήσεις μιας ζωής τα θεμέλια αυτού του τόπου πάνω στα οποία πατήσαμε εμείς και θα συνεχίσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας…Άλλωστε όπου υπάρχει προσφυγιά υπάρχει και η ευλογία για δημιουργία” τόνισε ο κ. Μανδαλιανός.
“Σήμερα μαζί με τους απογόνους των προσφύγων τιμούμε τους νεκρούς και ζωντανεύουμε τη Μνήμη της Μικρασιατικής Καταστροφής μέσα από αυτήν την επετειακή φωτογραφική έκθεση. Ως Δήμος και σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς και συλλόγους τιμούμε με δράσεις αφιερωμένες στην ιστορία μας το έτος μνήμης για τη Μικρασιατική Καταστροφή, ένα έτος αφιερωμένο και στους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν έναν αιώνα πριν σε αυτόν τον τόπο. Είναι χρέος να μην ξεχάσουμε την ιστορία μας! Είναι υποχρέωση μας να την μεταλαμπαδεύουμε στα παιδιά μας! Έχουμε ιερό χρέος να τιμούμε τους προγόνους μας που βασανίστηκαν …που εκδιώχθηκαν …που εκτοπίστηκαν και άφησαν πίσω τα σπίτια και τις περιουσίες τους” επισήμανε η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Αθηνά Παμπουκίδου.
Ο Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης, επίκ. Καθηγητής Έδρας Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ, που έχει τη Γενική επιμέλεια και το συντονισμό της Έκθεσης, παρουσίασε στο κοινό τις βασικές ενότητες του εκτιθέμενου αρχειακού υλικού, το οποίο είναι βασισμένο σε φωτογραφίες από την Εθνική Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, από αρχεία-μουσεία της Θεσσαλονίκης (Μουσείο Φωτογραφίας “Χρήστος Καλεμκερής”, Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς των Γενικών Αρχείων του Κράτους, Ψηφιακή Βάση Εφημερίδων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης κ.ά.) καθώς από συλλογές κατοίκων της περιοχής (όπως του Αδάμ Ιωαννίδη, του Γ. Γερασίμου κ.ά.). Οι ενότητες της Έκθεσης αφορούν στον Ελληνισμό της Ανατολής πριν το 1922, τον Ξεριζωμό-Προσφυγιά, την πρόχειρη εγκατάσταση, στέγαση και περίθαλψη των προσφύγων, καθώς και τη συγκρότηση των οικισμών μέσα στην περιοχή του Δήμου (Ελευθέριο, Ν. Κορδελιό και Εύοσμος). Ο κ. Χατζηκυριακίδης χαρακτήρισε την Έκθεση ως μία σύντομη, αλλά περιεκτική αναφορά-αφήγηση στα γεγονότα πριν και μετά το 1922, γεγονότα που καθόρισαν την εξέλιξη του σύγχρονου ελληνικού κράτους στη μετέπειτα πορεία του.
Την ιστορική φωτογραφική έκθεση του Δήμου Κορδελιού Ευόσμου επισκέφτηκε και ο Υφυπουργός Εσωτερικών αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας Θράκης Σταύρος Καλαφάτης, ο οποίος είχε την ευκαιρία να ξεναγηθεί στους χώρους της και να ενημερωθεί για τις εκδηλώσεις του Δήμου, στο πλαίσιο του επετειακού έτους για τα 100 χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής. Ο κ. Καλαφάτης συνεχάρη το Δήμο Κορδελιού Ευόσμου “για την προσπάθεια ανάδειξης και μεταλαμπάδευσης της ιστορικής μνήμης εκατό χρόνια από τη μεγαλύτερη συμφορά που έπληξε το γένος μας”.
Την εκδήλωση των εγκαινίων πλαισίωσαν οικογενειακά κειμήλια φερμένα από τη Μικρά Ασία (εικόνες, κοσμήματα και σκεύη), αντικείμενα που μετρούν πάνω από 100 χρόνια ζωής και τα μετέφεραν ευλαβικά οι πρόσφυγες στη δεύτερη πατρίδα τους το Χαρμάνκιοϊ, το Νέο Κουκλουτζά και το Νέο Κορδελιό. Με τις συγκλονιστικές καταθέσεις ψυχής που συγκίνησαν το κοινό, οι εκπρόσωποι του Συλλόγου Σμυρναίων Μικρασιατών Ελευθερίου Κορδελιού “Η Αγία Φωτεινή” Ασημίνα Τσιλιγγίρη και του Συλλόγου Μικρασιατών Ευόσμου Δημήτρης Γιαννακόπουλος και Αθηνά Γκουλιάμη αφηγήθηκαν την ιστορία άφιξης των “ιερών” αντικειμένων που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες πρόγονοί τους, σε ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό μνήμης που κρύβει μέσα του δάκρυα και πόνο. Εμφανώς συγκινημένη και η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Αθηνά Παμπουκίδου παρουσίασε στο κοινό και την εικόνα που μετέφερε στην Ελλάδα η οικογένειά της, μετά την αναγκαστική εγκατάλειψη του τόπου της το 1923, το Καπίκιοϊ του Πόντου.
Ξεχωριστό τόνο στην εκδήλωση έδωσε το μουσικό πρόγραμμα του Γιώργου Λεούδη με τραγούδια αφιερωμένα στην προσφυγιά.
Την τελετή των εγκαινίων της έκθεσης “Από τις Πατρίδες τής καθ’ ημάς Ανατολής στο Χαρμάνκιοϊ” τίμησαν με την παρουσία τους, η Βουλευτής Θεσσαλονίκης Άννα Ευθυμίου, ο Περιφερειακός Σύμβουλος Στάθης Αβραμίδης, η Διευθύντρια του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Φανή Τσατσάια, οι Αντιδήμαρχοι Όλγα Αθανασιάδου και Μαρία Γαβαλά, η Τοπική Σύμβουλος Ευόσμου Μαρία Μάλλιου, η Πρόεδρος της Μέριμνας Ποντίων Κυριών Ανατολή Δημητριάδου, και εκπρόσωποι τοπικών πολιτιστικών συλλόγων.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
Η Έκθεση είναι επισκέψιμη για το κοινό και τους μαθητές/τριες, καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους.
Χώρος: 1ος όροφος του Πολυλειτουργικού Κέντρου – Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης». (Παρατσίκογλου και Χρυσ. Σμύρνης γωνία, Ελευθέριο-Κορδελιό. Είσοδος από Μοναστηρίου 417)
Διάρκεια Έκθεσης: Σεπτέμβριος 2022 – Μάιος 2023
Ώρες λειτουργίας: 09.00-14.00 καθημερινά, εκτός Σαββάτου και Κυριακής
Απογευματινές επισκέψεις μόνο κατόπιν συνεννόησης.
Πληροφορίες: Τμήμα Σχεδιασμού Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων, τηλέφωνο: 2310771033 (ώρες επικοινωνίας: 9.00πμ – 14.00μμ).
